Trong hành trình nuôi con khôn lớn, việc theo dõi sự phát triển thể chất của trẻ là điều không thể lơ là. Để hỗ trợ cha mẹ theo dõi sự lớn khôn của bé một cách trực quan và chính xác, biểu đồ tăng trưởng được xem là công cụ tiêu chuẩn, được các tổ chức y tế quốc tế khuyến nghị sử dụng. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ về cách sử dụng biểu đồ tăng trưởng của trẻ để theo dõi sát sao sự phát triển của con.
Biểu đồ tăng trưởng của trẻ là gì?
Biểu đồ tăng trưởng là công cụ được xây dựng bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các trung tâm kiểm soát dịch bệnh như CDC. Dựa trên dữ liệu từ hàng triệu trẻ em khỏe mạnh trên thế giới, biểu đồ này thể hiện các chỉ số sinh trưởng của trẻ theo từng độ tuổi và giới tính, chẳng hạn như:
- Chiều cao.
- Cân nặng.
- Chu vi vòng đầu.
Nhờ đó, những thay đổi bất thường về cân nặng, chiều cao hay vòng đầu của con có thể được phát hiện sớm, giúp cha mẹ kịp thời điều chỉnh chế độ chăm sóc cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé.
Biểu đồ tăng trưởng bé trai và biểu đồ tăng trưởng bé gái có giống nhau không?
Một điều ít cha mẹ chú ý là biểu đồ tăng trưởng bé trai và biểu đồ tăng trưởng bé gái là hoàn toàn khác nhau. Điều này phản ánh sự khác biệt về tốc độ tăng trưởng và chỉ số sinh học giữa hai giới.
- Biểu đồ tăng trưởng bé trai thường có ngưỡng cân nặng và chiều cao cao hơn bé gái trong cùng độ tuổi.
- Ngược lại, biểu đồ tăng trưởng bé gái có xu hướng phát triển nhanh hơn ở một số giai đoạn nhất định.
Việc sử dụng đúng loại biểu đồ giúp cha mẹ đánh giá chính xác hơn tốc độ phát triển của con mà không cần phải so sánh với các trẻ khác.
Hướng dẫn sử dụng biểu đồ tăng trưởng đúng cách
Để khai thác tối đa hiệu quả của biểu đồ tăng trưởng, cha mẹ cần thực hiện đúng quy trình gồm 4 bước dưới đây:
1. Thu thập chỉ số chính xác
Trước khi vẽ biểu đồ, điều đầu tiên là cha mẹ cần đo đúng các chỉ số cơ bản của trẻ:
- Cân nặng: Nên cân khi bé mặc đồ nhẹ, không mang tã ướt.
- Chiều cao: Trẻ dưới 2 tuổi đo khi nằm thẳng; bé từ 2 tuổi trở lên đo khi đứng thẳng.
- Vòng đầu: Dành cho trẻ nhỏ, đo ngang lông mày, vòng qua tai và ngang ụ chẩm phía sau.
Đọc thêm: https://24h1day.com/dau-hieu-co-thai/nhan-biet-som-dau-hieu-co-thai-chu-dong-cham-soc-thai-ky/
2. Chọn đúng loại biểu đồ
Mỗi trẻ có biểu đồ riêng phù hợp với giới tính và độ tuổi. Việc sử dụng nhầm giữa biểu đồ tăng trưởng bé trai và biểu đồ tăng trưởng bé gái có thể dẫn đến đánh giá sai lệch về sức khỏe.
3. Ghi chú kết quả lên biểu đồ
Dùng số đo vừa thu được để đánh dấu vị trí tương ứng trên biểu đồ theo tuổi của bé.
4. Đọc và phân tích xu hướng tăng trưởng của bé
Nối các điểm đo để tạo thành đường tăng trưởng cá nhân của trẻ:
- Nếu đường này đi lên đều và song song với các đường chuẩn (percentile), bé đang phát triển ổn định.
- Nếu đường bị chững lại, đi ngang, lao dốc hoặc nhảy vọt qua 2 đường chuẩn, đó có thể là dấu hiệu bất thường cần được bác sĩ kiểm tra chuyên sâu.
Hướng dẫn đọc biểu đồ tăng trưởng của trẻ đúng cách
Mỗi biểu đồ tăng trưởng đều có các đường cong phần trăm (percentile) – thường là P3, P15, P50, P85, P97… Đây là những đường bách phân vị, phản ánh vị trí của trẻ so với nhóm bạn đồng trang lứa.
- P50 về cân nặng nghĩa là bé nặng bằng và hơn 50% trẻ cùng tuổi và giới tính.
- P85 về cân nặng nghĩa là trẻ nặng hơn 85% các bạn cùng độ tuổi.
Tuy nhiên, ba mẹ đừng quá lo lắng nếu con không nằm ở “vùng giữa”. Vấn đề không nằm ở vị trí cụ thể, mà là đường tăng trưởng của con có ổn định hay không.
Nhìn chung, biểu đồ tăng trưởng là công cụ thiết thực và khoa học, giúp cha mẹ theo dõi sức khỏe của con một cách khách quan. Khi sử dụng biểu đồ tăng trưởng của trẻ, điều quan trọng nhất là cha mẹ cần quan sát xu hướng phát triển đều đặn của con theo thời gian. Không nên đặt nặng chuyện “Con cao bao nhiêu?”, “Con nặng thế đã đủ chưa?”, bởi mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt.
Nguồn tham khảo:
https://www.cdc.gov/growthcharts/cdc-growth-charts.htm
https://www.osfhealthcare.org/blog/taking-the-confusion-out-of-reading-a-growth-chart/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2720489/#
https://parenting.firstcry.com/articles/factors-that-affect-growth-and-development-in-children/
https://www.rootedrhythm.com/blog/parents-and-child-development