Biểu đồ tăng trưởng của trẻ: “Kim chỉ nam” của bố mẹ thông thái
Nuôi con là một hành trình kỳ diệu với vô vàn điều mới mẻ. Giữa những bỡ ngỡ ban đầu, biểu đồ tăng trưởng của trẻ trở thành một “kim chỉ nam” đắc lực, giúp cha mẹ tự tin hơn trên hành trình đồng hành cùng con. Thoạt nhìn, những đường kẻ và con số trên biểu đồ có thể khiến bạn cảm thấy bối rối nhưng thực chất, đây lại là công cụ tuyệt vời để bạn nắm bắt nhịp điệu phát triển của bé yêu. Vậy biểu đồ tăng trưởng là gì và tại sao nó lại quan trọng đến vậy? Hãy cùng khám phá nhé!
Biểu đồ tăng trưởng chỉ ra những gì?
Biểu đồ tăng trưởng giống như một cuốn nhật ký đặc biệt, ghi lại những thay đổi về thể chất của bé qua ba chỉ số chính:
- Chiều dài (hay chiều cao): Đo từ đỉnh đầu đến gót chân, cho biết bé cao lớn như thế nào theo thời gian.
- Cân nặng: Phản ánh sự tăng trưởng toàn diện về mặt thể chất, cho thấy bé có đủ dinh dưỡng và phát triển cân đối hay không.
- Vòng đầu: Đo chu vi vòng đầu, đặc biệt quan trọng trong những năm tháng đầu đời, giúp theo dõi sự phát triển của não bộ.
Trong mỗi lần khám sức khỏe định kỳ, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng đo đạc các chỉ số này của bé và đánh dấu chúng lên biểu đồ. Từ những điểm đánh dấu này, bác sĩ có thể:
- Đánh giá tổng quan: Nhận biết bé đang phát triển bình thường hay có dấu hiệu chậm phát triển so với chuẩn chung.
- So sánh với các bạn cùng trang lứa: Xem bé đang ở mức trung bình, cao hơn hay thấp hơn so với các bé khác cùng độ tuổi.
- Phát hiện sớm vấn đề: Nhận diện sớm những bất thường hoặc nguy cơ tiềm ẩn trong đồ thị tăng trưởng của trẻ để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Có bao nhiêu loại biểu đồ tăng trưởng của trẻ?
Khi theo dõi sự phát triển của bé, bạn có thể gặp hai loại biểu đồ tăng trưởng phổ biến: Biểu đồ WHO và biểu đồ CDC Hoa Kỳ.
Biểu đồ WHO ra đời từ một nghiên cứu chuyên sâu của Tổ chức Y tế Thế giới trên trẻ sơ sinh từ sáu quốc gia. Nó vẽ nên bức tranh về sự tăng trưởng lý tưởng, dựa trên những em bé được nuôi dưỡng trong môi trường tốt nhất, đặc biệt là bú sữa mẹ hoàn toàn.
Trong khi đó, biểu đồ CDC, do Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ phát triển, lại phản ánh mức tăng trưởng trung bình của trẻ em dựa trên dữ liệu thực tế thu thập trong nhiều năm.
| Điều này có nghĩa biểu đồ CDC cho thấy xu hướng chung, còn biểu đồ WHO hướng tới chuẩn mực phát triển tối ưu. |
“Giải mã” biểu đồ tăng trưởng: Đọc hiểu như chuyên gia
Để đọc vị chính xác biểu đồ tăng trưởng và hiểu rõ thông điệp mà nó gửi gắm, cha mẹ hãy thực hiện theo các bước đơn giản sau:
- Chọn đúng biểu đồ: Các loại biểu đồ được thiết kế riêng thành biểu đồ tăng trưởng bé trai và biểu đồ tăng trưởng bé gái, vì vậy hãy chọn đúng loại dành cho con yêu của bạn.
- Xác định cột mốc thời gian: Tìm độ tuổi của bé (tính theo tháng) được ghi ở đầu hoặc cuối biểu đồ, đây chính là “mốc thời gian” để bạn theo dõi sự phát triển của con.
- Tìm tọa độ các chỉ số: Xác định các chỉ số đo (chiều dài, cân nặng, vòng đầu) ở phía bên trái hoặc bên phải của biểu đồ, hãy chắc chắn rằng bạn đang nhìn đúng đơn vị đo (kg/pound, cm/inch).
- Định vị điểm tăng trưởng: Giao điểm giữa đường tuổi của bé và đường chỉ số đo tương ứng chính là “điểm tăng trưởng” của bé trên biểu đồ.
- Giải mã phần trăm: Dựa vào đường cong phần trăm đi qua điểm tăng trưởng, bạn sẽ biết bé đang ở phần trăm thứ bao nhiêu so với các bạn cùng lứa tuổi. Ví dụ, nếu bé ở phần trăm thứ 75 về cân nặng, điều đó có nghĩa là bé nặng bằng và hơn 75% trẻ khác cùng tuổi và giới tính.
Những yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của trẻ
Con có đủ cao lớn không? Con có bị thấp hơn bạn bè? Có có bị béo phì hay thiếu cân không? Ba mẹ có thể có nhiều nỗi lo lắng và so sánh con với các bạn đồng trang lứa. Tuy nhiên, ba mẹ nên nhớ rằng mỗi đứa bé là một cá thể và điều chúng ta cần tập trung là đường cong tăng trưởng, không phải là từng con số đơn lẻ. Sự tăng trưởng của trẻ còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Yếu tố di truyền.
- Dinh dưỡng
- Sức khỏe tổng thể
- Môi trường sống xung quanh.
- Tần suất hoạt động thể chất của trẻ.
- Hormone tăng trưởng và các hormone khác.
Với một “kim chỉ nam” đắc lực như biểu đồ tăng trưởng của trẻ, hy vọng rằng các bậc phụ huynh sẽ cảm thấy tự tin hơn trên hành trình theo dõi và chăm sóc bé yêu.
Tuy nhiên, hãy luôn nhớ rằng, mỗi đứa trẻ là một cá thể độc đáo với tốc độ phát triển riêng biệt. Biểu đồ tăng trưởng chỉ là công cụ hỗ trợ, tình yêu thương, sự quan tâm và đồng hành sát sao của cha mẹ mới là yếu tố quyết định để bé yêu phát triển toàn diện. Hãy tận hưởng từng khoảnh khắc diệu kỳ trên hành trình lớn khôn của con, và đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia khi cần thiết.
Nguồn tham khảo:
https://www.cdc.gov/growthcharts/cdc-growth-charts.htm
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2720489/#
https://parenting.firstcry.com/articles/factors-that-affect-growth-and-development-in-children/
https://www.rootedrhythm.com/blog/parents-and-child-development
