Nếu bạn từng nghe người lớn nói “uống nước cỏ mực cho mát gan, cầm máu”, thì đó không chỉ là kinh nghiệm truyền miệng. Cây cỏ mực, hay còn gọi là nhọ nồi, đã được nghiên cứu trong y học cổ truyền và hiện đại với nhiều tác dụng sinh học rõ ràng.
Cây cỏ mực là gì?
Cỏ mực có tên khoa học Eclipta prostrata (L.) L., thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cây thân thảo, mọc bò, lá nhỏ, hoa trắng li ti và dễ tìm thấy ở khắp các vùng quê Việt Nam.
Theo Dược điển Việt Nam, toàn bộ phần thân và lá cây đều được sử dụng làm thuốc.Trong Đông y, cỏ mực có vị ngọt, tính lương (mát), quy kinh can – thận, có tác dụng lương huyết, chỉ huyết, bổ thận, làm đen tóc.
Tác dụng của cây cỏ mực theo y học hiện đại
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy cây cỏ mực có chứa các hoạt chất sinh học quý, như wedelolactone, ecliptine, flavonoid, tannin, saponin và alcaloid. Các hợp chất này có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn và bảo vệ gan.
Một số tác dụng đã được chứng minh khoa học:
- Bảo vệ tế bào gan: Giúp giảm tổn thương gan do rượu hoặc thuốc (Journal of Ethnopharmacology, 2019).
- Kháng viêm và chống oxy hóa: Các hoạt chất trong cỏ mực ức chế gốc tự do, hỗ trợ chống lão hóa (Phytomedicine, 2021).
- Hỗ trợ mọc tóc và làm đen tóc: Dầu chiết xuất từ cỏ mực kích thích nang tóc phát triển (Indian Journal of Dermatology, 2018).
- Tăng cường miễn dịch: Flavonoid giúp điều hòa tế bào miễn dịch và kháng khuẩn tự nhiên.
Xem phân tích chuyên sâu các tác dụng này tại HelloBacsi
Cây cỏ mực có tác dụng gì trong dân gian?
Trong dân gian, cây cỏ mực được sử dụng trong nhiều bài thuốc quen thuộc:
- Cầm máu: Giã nát cỏ mực tươi, vắt lấy nước uống để cầm máu cam hoặc chảy máu chân răng.
- Hạ sốt, mát gan: Dùng nấu nước uống hoặc sắc chung với cam thảo.
- Bổ thận, làm đen tóc: Nấu cỏ mực khô với hà thủ ô đỏ, uống thường xuyên giúp tóc chắc khỏe, hạn chế bạc sớm.
- Hỗ trợ tiêu hóa: Dùng lượng nhỏ trong các bài thuốc điều trị tiêu chảy nhẹ, viêm ruột.
Tuy nhiên, liều lượng cần kiểm soát cẩn thận. Người dùng nên tham khảo thầy thuốc Đông y hoặc bác sĩ chuyên khoa để tránh tác dụng phụ.
Cây cỏ mực chữa bệnh gì?
Theo Tạp chí Y học cổ truyền Việt Nam (2020), cỏ mực có thể được dùng trong hỗ trợ điều trị các bệnh:
- Viêm gan, vàng da, men gan cao.
- Thiếu máu, rong kinh, chảy máu cam.
- Bạc tóc sớm, rụng tóc.
- Viêm họng, ho khan, viêm amidan.
Một số bài thuốc dân gian kết hợp cỏ mực với sinh địa, cam thảo, hoặc hà thủ ô giúp tăng hiệu quả. Tuy nhiên, không nên tự ý sử dụng như thuốc thay thế điều trị mà nên tham khảo bác sĩ chuyên môn.
Cách dùng và liều lượng cây cỏ mực
- Dạng tươi: 30–50g cỏ mực tươi giã nhỏ, vắt lấy nước uống hoặc đắp ngoài.
- Dạng khô: 10–15g mỗi ngày, sắc cùng 500ml nước đến khi còn 200ml.
- Dạng viên hoặc cao chiết: Dùng theo hướng dẫn sản phẩm, thường 1–2 viên/lần, 2 lần/ngày.
Lưu ý: Không dùng quá liều vì có thể gây tiêu chảy nhẹ hoặc giảm huyết áp ở người nhạy cảm.
Đọc thêm: https://24h1day.com/ivf/ivf-la-gi-quy-trinh-thu-tinh-trong-ong-nghiem-chi-tiet/
Ai nên, không nên dùng cây cỏ mực
Nên dùng:
- Người bị nóng gan, men gan cao, chảy máu cam, tóc bạc sớm.
- Người có nhu cầu chăm sóc tóc, da và gan bằng thảo dược tự nhiên.
Không nên dùng:
- Phụ nữ mang thai (do tính hàn có thể gây lạnh bụng).
- Người huyết áp thấp, tiêu hóa yếu.
- Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi khi chưa có hướng dẫn của chuyên gia.
Kết hợp Đông, Tây y để tăng hiệu quả
Ngày nay, nhiều nghiên cứu đang phát triển các sản phẩm chiết xuất chuẩn hóa từ cây cỏ mực, giúp tận dụng tối đa hoạt chất sinh học và đảm bảo an toàn. Kết hợp thảo dược truyền thống với y học hiện đại được xem là hướng đi bền vững, đặc biệt trong điều trị bệnh gan và chăm sóc tóc.
Nếu bạn quan tâm đến dược tính của cỏ mực và các nghiên cứu khoa học cập nhật, có thể xem thêm tại HelloBacsi – Tác dụng tuyệt vời của thần dược cỏ mực.
Nguồn tham khảo
- Journal of Ethnopharmacology (2019) – Hepatoprotective effects of Eclipta prostrata extracts.
- Phytomedicine (2021) – Antioxidant and anti-inflammatory properties of Eclipta alba.
- Indian Journal of Dermatology (2018) – Hair growth promoting activity of Eclipta alba oil.
Tạp chí Y học cổ truyền Việt Nam (2020) – Ứng dụng cây cỏ mực trong điều trị bệnh gan và tóc bạc sớm.